دوره 18، شماره 2 - ( 5-1403 )
جلد 18 شماره 2 صفحات 285-271 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zamani Z, Mahjoub Z, Tamartash R. Effect of using urban sewage wastewater on quantitative and qualitative performance of Pelargonium graveolens L. medicinal plant. مرتع 2024; 18 (2) :271-285
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1247-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1247-fa.html
زمانی زهرا، محجوب زهرا، تمرتاش رضا. "اثر استفاده از پساب فاضلاب شهری بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی شمعدانی عطری(Pelargonium graveolens L.)". مرتع. 1403; 18 (2) :271-285
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده: (107 مشاهده)
سابقه و هدف: رشد روز افزون جمعیت و افزایش تقاضا برای آب و غذا در کنار محدودیت منابع آب و خشکسالیهای اخیر، نظر برنامهریزان و متخصصین این حوزه را به استفاده از آبهای نامتعارف معطوف کرده است. در همین راستا، هدف از این پژوهش بررسی اثرات سطوح مختلف آبیاری با پساب فاضلاب شهری بر عملکرد کمی و کیفی گونه شمعدانی عطری میباشد.
مواد وروش ها: پژوهش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج سطح(0، 25، 50، 75 و 100 درصد پساب در آب شهری) همراه با سه تکرار در شرایط کشت گلدانی در گلخانه رمضان‌پور در شهرستان بابل و عملیات آزمایشگاهی آن درکارخانه بابل آب و دانشگاه علوم و منابع طبیعی ساری اجرا گردیده است. متغیرهای اندازه‌گیری شده شامل تعداد انشعابات ریشه، طول ساقه، شاخص سطح برگ، تعداد برگ، تعداد شاخه‌های جانبی، وزنتر و خشک گیاه و مقدار ترکیبات مستخرج از اسانس اندام های هوایی شمعدانیعطری قبل از مرحله گلدهی بوده است. اسانس گیاه توسط دستگاه کلونجر استخراج و آنالیز آن توسط دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام و ترکیبات موجود در اسانس گزارش شدند. داده های بهدست آمده در محیط نرم افزار SPSS مورد بررسی آماری قرار گرفتند.
نتایج: نتایج حاصل از بررسی شاخص های کیفی گیاه شمعدانی عطری نشان داد در میان ترکیبات مستخرج از خروجی دستگاه GC/MS، در مجموع 12ترکیب یافت شد. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی گونه شمعدانی عطری در سطوح مختلف پساب نشان داد پساب اثر معناداری بر طول ساقه (p≤0.05)، شاخص سطح برگ(p≤0.01) و همه ترکیبات مستخرج از اسانس(p≤0.01) داشته است. بطوریکه در نتایج دریافتی، بیشترین طول ساقه در شرایط 75درصد(74/18 سانتی متر) و بالاترین شاخص سطح برگ در شرایط 100 درصد پساب بوده است(95/4). همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین ترکیبات مستخرج از اسانس نشان داد ترکیبات Butanoic acid ، Geraniol، β- Bourbonene، δ-Cadinene و Spathulenol در تمامی سطوح نسبت به شاهد تفاوت معنی داری را نشان داده اند. ضریب همبستگی بین صفات مورفولوژیکی و ترکیبات مستخرج از اسانس گیاه Pelargonium graveolens نشان داد که صفت طول ساقه با ترکیب Geraniol بالاترین همبستگی منفی (r≥0.7) را در سطح 01/0 و با ترکیب 2,6-Octadiene همبستگی منفی و متوسطی(0.5≤r≤0.7) در سطح 05/0 داشته است. همچنین صفت تعداد برگ با ترکیب 2,6-Octadiene همبستگی منفی و متوسطی را نشان داده است. این درحالی است که ترکیب GermacreneD با صفت سطح برگ همبستگی متوسط و مثبتی را دارا می باشد. ضریب همبستگی میان وزن خشک گیاه با ترکیب δ-Cadinene نیز بیانگر همبستگی منفی و متوسط می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به یافتههای مقاله حاضر، بیان میشود که گیاه شمعدانی عطری در شرایط استفاده از پساب ترکیب شده با آب معمولی به نسبت 50 درصد، حداقل طی یک دوره رویشی می تواند به رشد مطلوب خود از نظر کمی و کیفی ادامه دهد. به طوریکه استفاده از پساب در این مطالعه، با تاثیر بر مواد مغذی خاک، سبب رشد مناسب، افزایش بیوماس و تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاه شمعدانیعطری شده است. لذا استفاده از ترکیب فاضلاب شهری با رعایت استانداردهای موجود و آب معمولی در جهت آبیاری این گونه گیاهی و یا به منظور پرورش و اهلی سازی آن در شرایط کمآبی توصیه میشود.
مواد وروش ها: پژوهش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج سطح(0، 25، 50، 75 و 100 درصد پساب در آب شهری) همراه با سه تکرار در شرایط کشت گلدانی در گلخانه رمضان‌پور در شهرستان بابل و عملیات آزمایشگاهی آن درکارخانه بابل آب و دانشگاه علوم و منابع طبیعی ساری اجرا گردیده است. متغیرهای اندازه‌گیری شده شامل تعداد انشعابات ریشه، طول ساقه، شاخص سطح برگ، تعداد برگ، تعداد شاخه‌های جانبی، وزنتر و خشک گیاه و مقدار ترکیبات مستخرج از اسانس اندام های هوایی شمعدانیعطری قبل از مرحله گلدهی بوده است. اسانس گیاه توسط دستگاه کلونجر استخراج و آنالیز آن توسط دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام و ترکیبات موجود در اسانس گزارش شدند. داده های بهدست آمده در محیط نرم افزار SPSS مورد بررسی آماری قرار گرفتند.
نتایج: نتایج حاصل از بررسی شاخص های کیفی گیاه شمعدانی عطری نشان داد در میان ترکیبات مستخرج از خروجی دستگاه GC/MS، در مجموع 12ترکیب یافت شد. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی گونه شمعدانی عطری در سطوح مختلف پساب نشان داد پساب اثر معناداری بر طول ساقه (p≤0.05)، شاخص سطح برگ(p≤0.01) و همه ترکیبات مستخرج از اسانس(p≤0.01) داشته است. بطوریکه در نتایج دریافتی، بیشترین طول ساقه در شرایط 75درصد(74/18 سانتی متر) و بالاترین شاخص سطح برگ در شرایط 100 درصد پساب بوده است(95/4). همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین ترکیبات مستخرج از اسانس نشان داد ترکیبات Butanoic acid ، Geraniol، β- Bourbonene، δ-Cadinene و Spathulenol در تمامی سطوح نسبت به شاهد تفاوت معنی داری را نشان داده اند. ضریب همبستگی بین صفات مورفولوژیکی و ترکیبات مستخرج از اسانس گیاه Pelargonium graveolens نشان داد که صفت طول ساقه با ترکیب Geraniol بالاترین همبستگی منفی (r≥0.7) را در سطح 01/0 و با ترکیب 2,6-Octadiene همبستگی منفی و متوسطی(0.5≤r≤0.7) در سطح 05/0 داشته است. همچنین صفت تعداد برگ با ترکیب 2,6-Octadiene همبستگی منفی و متوسطی را نشان داده است. این درحالی است که ترکیب GermacreneD با صفت سطح برگ همبستگی متوسط و مثبتی را دارا می باشد. ضریب همبستگی میان وزن خشک گیاه با ترکیب δ-Cadinene نیز بیانگر همبستگی منفی و متوسط می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به یافتههای مقاله حاضر، بیان میشود که گیاه شمعدانی عطری در شرایط استفاده از پساب ترکیب شده با آب معمولی به نسبت 50 درصد، حداقل طی یک دوره رویشی می تواند به رشد مطلوب خود از نظر کمی و کیفی ادامه دهد. به طوریکه استفاده از پساب در این مطالعه، با تاثیر بر مواد مغذی خاک، سبب رشد مناسب، افزایش بیوماس و تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاه شمعدانیعطری شده است. لذا استفاده از ترکیب فاضلاب شهری با رعایت استانداردهای موجود و آب معمولی در جهت آبیاری این گونه گیاهی و یا به منظور پرورش و اهلی سازی آن در شرایط کمآبی توصیه میشود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
